Wat je baas je niet vertelt bij een reorganisatie
Het UWV meldt een forse stijging in het aantal ontslagaanvragen. Zorg daarom dat je goed bent voorbereid op een reorganisatie.
Meer reorganisaties
Booking schrapt 10% van de banen. Zo’n 900 collega’s moeten op zoek naar een nieuwe uitdaging, laat BNR weten. Ook grote internationale spelers zoals Microsoft en Meta snijden flink in 2025. In Nederland schrapt Tata Steel 1600 banen en VodafoneZiggo 400. Het UWV meldt een forse stijging van het aantal aanvragen voor collectief ontslag: 82 bedrijven vroegen een vergunning aan (ten opzichte van 69 vorig jaar). Er is een reële kans dat je te maken krijgt met een reorganisatie. Bewaar deze editie goed en bekijk hoofdstuk 6 in m’n boek (ook nuttig voor werkgevers 👀).
One big happy family, toch?
In mijn werk heb ik nogal wat reorganisaties gedaan voor je baas. Mensen ontslaan die hun werk goed doen is het kutste wat er is. Vooral voor de persoon in kwestie. De uitdaging was hoe ik het zo goed mogelijk kon regelen voor die collega’s. En hoewel dat niet altijd zo voelde voor hen, weet ik hoe hard ik voor ze heb gevochten, wat me iets van voldoening gaf.
Bij een reorganisatie voel je de kenniskloof en scheve machtsverhouding goed. Je bent one big happy family, totdat de cijfers tegenvallen. Dan sta je zonder pardon op straat. De taal en omgang verandert plotseling. ‘Hoihoi,’ wordt vervangen door ‘Beste,’ en ‘Groetjes,’ door ‘Met vriendelijke groet,’. De liefde bekoelt, als het ooit liefde was.
Wat overblijft is je eigen waardigheid en rechten. Dat pakt niemand van je af. Zorg dat je niet genaaid wordt en win juridisch advies in. Die advocaat verdient hun geld wel terug. Blijf dicht bij jezelf en laat je niet uit de tent lokken. Zelfs als je baas het niet netjes regelt, kun je trouw blijven aan je eigen waarden en normen. Terwijl je ondertussen het onderste uit de kan onderhandelt natuurlijk. Deze wist-je-datjes gaan daarbij helpen.
Wist-je-datjes
Je bent als werknemer met een vast contract goed beschermd tegen ontslag. Een beetje te goed zelfs, in vergelijking met flexwerkers (schrijft ook het AD). Je baas kan je bij een reorganisatie alleen ontslaan met een ontslagvergunning van het UWV of als je een overeenkomst tekent. Op initiatief van de werkgever ga je met wederzijds goedvinden uit elkaar. Je behoudt meestal recht op een werkloosheidsuitkering (het is niet jouw schuld dat je werkloos bent) en krijgt een ontslagvergoeding.
Je baas wil graag een vaststellingsovereenkomst (VSO) of beëindigingsovereenkomst (allebei hetzelfde) met je sluiten. Het is namelijk maar de vraag of je baas een vergunning krijgt van het UWV. Krijgt ze die niet, mag jij blijven zitten, wetende dat je baas van je af wil. Je baas kan dan nog naar de kantonrechter. Dit proces duurt lang en houdt het hele bedrijf in de houdgreep. Dat risico wil je baas niet lopen, dus doet ze je een voorstel dat beter is dan het alternatief van wachten op een vergunning. Teken nooit iets zonder advies in te winnen. Zeker als je baas haast heeft, moet jij de tijd nemen.
Hoe groter de kans dat je baas een vergunning krijgt, hoe slechter jouw onderhandelingspositie (en vice versa). Als je baas haar huiswerk niet heeft gedaan en die vergunning nooit gaat krijgen, kun je harder onderhandelen. Die inschatting kun je het beste samen met een advocaat maken.
Het afspiegelingsbeginsel bepaalt wie wordt ontslagen bij een reorganisatie om bedrijfseconomische redenen. Je baas mag Henk die niet functioneert en te veel verdient niet zomaar eruit knikkeren met een reorganisatie. Wanneer blijkt dat dit principe niet correct is toegepast, krijgt je baas geen vergunning.
Wanneer 20+ mensen tegelijk ontslagen worden (of binnen 3 maanden) heet dat een collectief ontslag. Dan moet je baas de ontslagen bij het UWV en eventueel vakbond melden. Doet je baas dit niet, riskeert ze een boete, vertraging en nietigverklaringen.
De ondernemingsraad (OR) moet voordat je baas besluit te reorganiseren om advies worden gevraagd (zoals je ziet in de berichtgeving bij VodafoneZiggo). De OR krijgt inzicht in de plannen, stelt vragen en brengt een advies uit. Als de OR een negatief advies uitbrengt, moet je baas een maand wachten met uitvoering. In die maand kan de OR meer juridisch advies inwinnen en naar de Ondernemingskamer of de rechter stappen. Als je baas zich aan de regels houdt, gaat de reorganisatie na die maand gewoon door, ook als de OR het er niet mee eens is.
Een sociaal plan is gangbaar is bij grote reorganisaties (zie hier bijvoorbeeld het sociaal plan van Achmea). Hierin staat hoe je baas het goed gaat regelen voor alle collega’s. Denk aan de vergoeding, herplaatsing, voorrang bij interne vacatures en aanvullende maatregelen. Het voordeel is dat je waarschijnlijk een redelijk voorstel krijgt. Het nadeel is dat je niet veel meer kunt onderhandelen, omdat het juist bedoeld is om iedereen gelijk te behandelen.
Voor grote bedrijven is imagoschade en vervelende PR een serieus risico dat wordt meegewogen. Tata Steel maakt zich daar wat minder zorgen over gok ik, maar een bedrijf als VodafoneZiggo wel. Zij willen een juridisch moddergevecht met werknemers voorkomen en zullen de druk voelen om alles netjes te regelen. Dat werkt in je voordeel.
Tijd om dag te zeggen
Als je baas van je af wil, zou ik niet te lang blijven hangen. Onderhandel stevig en ga met opgeheven hoofd door de voordeur naar buiten. Zorg dat je opties hebt, door zakelijk vreemd te gaan en jezelf te blijven ontwikkelen. Als het dan tijd wordt om dag te zeggen, heb je de volgende droombaan al klaar staan.
Groetjes,
Roland